Kultura hiszpańska od A do Z

według Akademii Języka i Kultury Hiszpańskiej CARAMBA

Marta Lewicka-Blanco   © Akademia Caramba Płock 2016

 

 

A jak AUTOBUS: Wsiadając do autobusu w Hiszpanii, należy wziąć pod uwagę pewną ogólnie przyjętą zasadę: wsiadamy zawsze pierwszymi drzwiami od kierowcy, a wysiadamy którymikolwiek z pozostałych. Wynika to z tego, że kasownik w autobusie jest tylko jeden i umieszczony jest właśnie na początku autobusu. Dzięki temu, w hiszpańskich autobusach nikt nie podróżuje „na gapę”.

B jak BAR: W Hiszpanii mówi się, że na jednej madryckiej ulicy jest więcej barów niż w całej Norwegii. Nic w tym dziwnego, bo to właśnie w barach Hiszpanie spędzają znaczną część wolnego czasu. Co ciekawe, kiedy umawiają się z przyjaciółmi, rzadko spędzają cały wieczór w jednej knajpce. A wybierają najczęściej te, które słyną ze smacznego i obfitego aperitivo, czyli przekąsek podawanych gratis do napojów. Polaków może dziwić fakt, iż w hiszpańskich barach zwykle konsumuje się na stojąco, a co więcej, zużyte serwetki, czy pestki oliwek można rzucać na podłogę. Zaśmiecona podłoga w hiszpańskim barze oznacza, że jest on bardzo uczęszczany.

C jak CENY: Trudno jednoznacznie stwierdzić, gdzie żyje się taniej: w Hiszpanii, czy w Polsce. Jeśli porównamy średnie ceny podstawowych produktów żywieniowych w supermarketach (bagietka – 0,60€, mleko - 1€, , 1kg schabu - 8€, 1 kg szynki serrano – 15€, 1kg jabłek – 2,20€, butelka 1l piwa – 1,40€), zauważymy, że niektóre ceny są takie jak w Polsce, a niektóre nieco wyższe. Wyraźnie więcej wyniosą nas w Hiszpanii przyjemności typu: kino, teatr, restauracje, hotele, fryzjer, SPA. (Pamiętajmy jednak, że minimalne zarobki w Hiszpanii wynoszą 756€ (2015r.), a średnia pensja to ok. 2000€.) Będziemy natomiast mile zaskoczeni faktem, iż paliwo i odzież kosztują praktycznie tyle, co w Polsce, a czasem nawet mniej. (Uwaga! Styczeń i sierpień to miesiące wielkich wyprzedaży! Można się wtedy naprawdę tanio ubrać!) Rzecz jasna, dużo tańsze w Hiszpanii są oczywiście dobrej jakości wino i oliwa z oliwek.

D jak DON KICHOT Z LA MANCZY (hiszp. Don Quijote de la Mancha): Błędny rycerz z powieści Cervantesa, wraz ze swym wiernym giermkiem, Sancho Pansą, to bez wątpienia jeden z najlepiej rozpoznawalnych na świecie symbolów Hiszpanii. W ostatnich latach niepisanym symbolem Hiszpanii stał się także byk Osborne. Widnieje on m.in. w logotypie Akademii CARAMBA.

E jak EKSPRESYWNOŚĆ: Hiszpanie są wyjątkowo ekspresywni w swoim zachowaniu, co można zaobserwować w większości sytuacji z życia codziennego, np. podczas kierowania pojazdem. Hiszpanie za kierownicą szybko się denerwują i nie wahają się uzewnętrznić swoich emocji za pomocą klaksonu oraz przeróżnych gestów i epitetów, które rzucają w stronę innych kierowców. Wielką zaletą kierowców z Hiszpanii jest natomiast bezwzględne poszanowanie pieszego, któremu zawsze ze spokojem ustępują pierwszeństwa.

F jak FIESTA: Hiszpanie lubią się bawić. Praktycznie każde miasto i miasteczko w Hiszpanii ma swojego patrona i co roku obchodzi jego święto. Do najbardziej znanych i najatrakcyjniejszych dla turystów fiest, należą: Sanfermines w Pampelunie, kiedy to urządzane są encierros (gonitwy byków); La Tomatina w okolicach Walencji, podczas której urządzana jest bitwa na pomidory; Fallas (Święto Ognia) w Walencji, podczas którego palone są kilkunastometrowe, kartonowe figury.

G jak GESTY: Gestykulowanie to niezwykle istotny dla Hiszpanów sposób komunikacji niewerbalnej. Hiszpanie “mówią” rękami i całym ciałem.  Istnieje kilka gestów trudnych do zrozumienia dla Polaka, np. Hiszpanie w zupełnie inny sposób wyrażają gestem: “idziemy”, “choć tutaj”, “później”, “pić alkohol”, ”jeść”, itp. Mają też ciekawy gest oznaczający “dużo ludzi”.

H jak HERBATA I KAWA: Polaka może zdziwić fakt, iż Hiszpanie prawie wcale nie pijają herbaty, a w domach nie posiadają nawet czajników elektrycznych. Kiedy chcą przygotować sobie np. rumianek, czy miętę na kłopoty trawienne, zagotowują wodę w garnku lub w mikrofalówce. Piją za to naprawdę dużo kawy.

I jak INWENCJA TWÓRCZA HISZPANÓW: Rzadko kto wie, że to właśnie Hiszpanie wynaleźli przedmioty, z którymi obcujemy na co dzień, takie jak: mop, lizak Chupachups, gra “piłkarzyki”. Za hiszpańskie wynalazki uważa się także wachlarz, gitarę i kastaniety.

J jak JĘZYK: Językiem urzędowym na terytorium całego Królestwa Hiszpanii jest oczywiście język hiszpański, zwany także kastylijskim. W niektórych regionach Hiszpanii występuje dodatkowy język oficjalny: w Katalonii i na Balearach – język kataloński, w Kraju Basków – baskijski, a w Galicji - galisyjski. Oprócz tego, w Hiszpanii spotykamy także liczne dialekty. Jeśli chodzi o znajomość języków obcych, nie jest ona najmocniejszą stroną Hiszpanów. Przed wyjazdem do ich kraju warto poznać chociaż podstawy hiszpańskiego. Dzięki temu poczujemy się pewniej, a Hiszpanie z pewnością bardzo docenią nasze starania! Pamiętajmy także, że po hiszpańsku mówi się nie tylko w Hiszpanii, ale także w 21 innych krajach na świecie i że jest on językiem ojczystym niespełna 500 milionów ludzi.

K jak KARTY DO GRY: Hiszpanie posiadają swoją własną talię do gry, a co za tym idzie, własne gry karciane, nieznane w Polsce, np. el mus. Hiszpańska talia zawiera najczęściej 40 kart ponumerowanych od 1 do 12 z wyjątkiem 8 i 9, podzielonych na cztery kolory: oros (złote monety), copas (puchary), espadas (miecze), bastos (maczugi).

L jak LOS REYES MAGOS, czyli Trzej Królowie: To właśnie oni wyręczają św. Mikołaja na terenie Hiszpanii i odpowiadają za roznoszenie świątecznych prezentów. Co ciekawe, nie odwiedzają dzieci 24 grudnia, tylko 6 stycznia. No, i zamiast reniferów mają… wielbłądy!

M jak MAÑANA: “Mañana” znaczy po hiszpańsku “jutro” i jest dość często używanym przez Hiszpanów słowem. Bo przecież… po co robić coś dziś, jeśli można to zrobić “mañana”?

N jak NAPOJE ALKOHOLOWE: W Hiszpanii spożywa się ogromne ilości nie tylko wina, ale także piwa. Popularne są także mocne alkohole, przede wszystkim rum, gin i whisky, które spożywa się głównie w drinkach. Co ciekawe, w Hiszpanii obowiązuje zakaz sprzedawania alkoholu po godz. 22:00. (Nie dotyczy on oczywiście barów, restauracji i dyskotek.) Jeśli chodzi o dopuszczalną dla kierowców ilość spożytego alkoholu, aktualnie wynosi ona: 0,5 g/l we krwi i 0,25mg/l w wydychanym powietrzu.

O jak OLIWA Z OLIWEK: Hiszpania jest pierwszym na świecie producentem oliwy z oliwek, nazywanej także “płynnym złotem” i “sercem diety śródziemnomorskiej”. Nie wszyscy wiedzą, że oliwa z oliwek ma bardzo korzystny wpływ na nasze zdrowie, m.in. zmniejsza poziom cholesterolu i pomaga zapobiec miażdżycy.

P jak PRZYSTANEK: Jeśli, stojąc na przystanku autobusowym w Hiszpanii, liczysz na to, że przejeżdżający tamtędy autobus po prostu się na nim zatrzyma, możesz się zawieść… Musisz dać sygnał kierowcy, że to właśnie na jego autobus czekasz, najlepiej wystawiając lub podnosząc rękę. W przeciwnym przypadku kierowca pomyśli, że czekasz na inny autobus i pojedzie dalej.

R jak RYTMY HISZPAŃSKIE: Do najbardziej znanych hiszpańskich gatunków muzycznych należy flamenco, mające swoje początki w kulturze andaluzyjskich Cyganów, i pasodoble – z początku marsz żołnierski, później rytm kojarzony przede wszystkim z corridą. Popularnym w Hiszpanii stylem muzycznym jest także copla, czyli poezja śpiewana.

S jak SIESTA: Dla wielu Hiszpanów najlepszym odpoczynkiem w ciągu dnia jest sjesta, czyli poobiednia drzemka, która z zasady nie powinna trwać dłużej niż pół godziny. Jest doskonałym sposobem ucieczki przed największym upałem oraz naturalnym następstwem spożycia wina do obiadu. W Hiszpanii, w godzinach 14:00 - 16:00 większość biur i sklepów ma przerwę, a miasta pustoszeją (zwłaszcza latem).

T jak TAPAS: Tapas, czyli hiszpańskie przekąski, podawane są gratis do napojów w sporej części kraju (zwłaszcza na południu i w centralnej Hiszpanii). Słowo tapas znaczy “przykrywki”, a wynika to ze starej tradycji stawiania talerzyka z przekąską na szklance z napojem.  Najpopularniejszymi tapas są bez wątpienia: tortilla española (omlet z ziemniakami i cebulą), patatas bravas (smażone ziemniaczki z sosem pomidorowym), patatas ali-oli (gotowane ziemniaki podawane na zimno w sosie majonezowo-czosnkowym), jamón serrano (hiszpańska szynka), chorizo (hiszpańska kiełbasa) i oliwki.

U jak UPAŁ: Turyści spragnieni upału wybierają się do Hiszpanii w lipcu i sierpniu. Nie zawsze jednak biorą pod uwagę fakt, że hiszpański upał może okazać się bardzo uciążliwy i że wysokie temperatury (często 38 - 42 stopnie w cieniu) mogą być nawet niebezpieczne. Mieszkańcy Hiszpanii są wyczuleni w tym temacie, dlatego wystrzegają się słońca w godzinach największego upału (12:00-17:00), piją dużo wody (w Hiszpanii można korzystać z ulicznych poidełek!), używają nakryć głowy, a kiedy czują potrzebę, nawet kilka razy dziennie moczą sobie włosy i kark. Oczywiście, największą ulgę przynosi przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach. Osobom, które kiepsko znoszą upał, polecamy północną część kraju, gdzie latem może być nawet chłodno, lub po prostu wybranie się do Hiszpanii o innej porze roku.

W jak WITANIE SIĘ: Hiszpanie na powitanie dają sobie dwa buziaki, w lewy i w prawy policzek, niezależnie od tego, czy witają się z członkiem rodziny, dobrym znajomym, czy nowo poznaną osobą. Ten zwyczaj stosowany jest, kiedy witają się dwie kobiety lub kobieta i mężczyzna. Mężczyźni na powitanie podają sobie rękę.

Z jak ZNACZENIE IMION: Wiele popularnych imion żeńskich w Hiszpanii i w krajach hiszpańskojęzycznych jest jednocześnie rzeczownikiem. Do najciekawszych imion możemy zaliczyć: Dolores – ból, Esperanza – nadzieja, Paloma – gołąb, Pilar – filar, Soledad – samotność, Paz - pokój, Consolación - pocieszenie, Sol – słońce, Concepción – zapłodnienie. Może dziwić także fakt, iż w Hiszpanii całkowicie normalnym jest imię Jesús (Jezus).

 

Więcej na temat języka i kultury hiszpańskiej dowiesz się w naszej szkole :)

¡Te esperamos! Czekamy na Ciebie!